Wojna domowa, klęska Rzeczpospolitej pod Żółtymi Wodami,

 opublikowano 02/05/2012 - 14:04.

http://blogmedia24.pl/node/57459

 

Juliusz Kossak, Śmierć Stefana Potockiego nad Żółtymi Wodami

Nieszczęścia Rzeczypospolitej zaczęły się na poważnie, kiedy na tronie w wyniku elekcji zsiedli królowie ze szwedzkiej Dynastii Wazów /Snopków /. Wielu ówczesnych polskich polityków, książąt Kościoła, Anny Jagiellonki ,Anna Dei gratia Infans Regni Poloniae, córki Zygmunta Starego i jego włoskiej żony Bony z Dynastii Sforzów, forsowali na tron polski, dwudziesto jednoletniego królewicza z Dynastii Wazów, syna króla szwedzkiego Jana z Dynastii Wazów / snopków / i Katarzyny Jagiellonki najmłodszej córki Zygmunta Starego i Bony Sforzy. Zygmunta III Waza.

 

 

 

Założenia polityczne Panów Rzeczypospolitej były słuszne. Zygmunt był po kądzieli Jagiellonem. Spodziewano się, że będzie Królem Rzeczypospolitej a nie królem Szwedzkim.

Wszyscy Wazowie na tronie polskim myśleli o koronie Szwecji a Polska to dodatek w postaci beneficji.

W owym czasie Rzeczypospolita była olbrzymim krajem z bardzo bogatą magnaterią i szlachtą. Problem w tym, że w Rzeczpospolitej w wyniku podpisywanych "Pacta Conventa" uprzywilejowane warstwy społeczne i duchowieństwo nie płaciły podatków.

Wschodnie tereny Rzeczypospolitej, zwane Kresami, były zamieszkiwane przez ludność wyznania ruskiego. Magnateria też. Kresy mimo iż dysponowały bardo dobrymi ziemiami były bardzo biedne, ludność miejscowa, Ukraińcy, żyli w nędzy i biedzie. Jedynym ich zarobkiem były łupy wojenne, zdobywane w czasie samodzielnych wypraw wojennych przeciw Tatarom Krymskim ale i Turkom w Konstantynopolu. Rzeczypospolita aby mieć dobrze wyszkoloną i bitną armię utrzymywała na żołdzie / rejestrze, regestrze/ około 40 tysięcy Kozaków, co pozwoliło im żyć.

Skarb Rzeczypospolitej był zwyczajowo pusty, a królowie elekcyjni byli goli. Przybywali do Rzeczypospolitej aby się zbogacić. Pusty skarb, łaska szlachty, która nie zamierzała płacić podatków, doprowadzał do buntów wśród Kozaków rejestrowych. Bunty były krwawo tłumione przez królewięta kresowe. Wiśniowieckich, Zasławskich, Koniecpolskich, Potockich.

Najpotężniejszym buntem Kozackim, który przerodził się w wojnę domową, był bunt pod wodzą Bohdana Chmielnickiego, polskiego kresowego szlachcica herbu Abdank.

Bohdan Chmielnicki był człowiekiem wykształconym, znał łacinę. Uczęszczał do Kolegium Jezuickiego we Lwowie, Uczył się w Krakowie. Od  1637 roku był  pisarzem wojska zaporoskiego.

Bohdan Chmielnicki widząc nieporadność, Rzeczypospolitej, złe traktowanie Kozaków przez Panów kresowych, zamierzał stworzyć własne państwo. Państwo Kozackie. Stworzył potężną, osiemdziesięciotysięczną armie kozacką.

Powstanie wybuchło w 1648 roku.

Bohdan Zenobi Chmielnicki, herbu Abdank

 

Na wieść o wybuchu powstania, hetman wielki koronny, Mikołaj Potocki zwany Niedźwiedzia Łapa herbu Pilawa wyruszył na Ukrainę, prowadząc około 13 tysięcy żołnierzy. Z czego polowa to Kozacy rejestrowi.Rusini.

 

 

Mikołaj Potocki, hetman wielki koronny

 

Mikołaj Potocki wyruszył na Ukrainę, nie czekając na księcia Jeremiego Wisniowieckiego i jego kilkanaście tysięcy dobrze uzbrojonych i moderowanych wojsk.

 Pycha ?

 

Ksiaże Jeremi Wisniowiecki, herbu Korybut

 

Hetman swe wojska podzielił na trzy części. Połowę zostawił sobie,

 

Drugą część w sile około 3 tysięcy z Czerkas

1150 kawalerii, w tym 120 husarii oraz 200 dragonów ruskich, 140 zaciężnej piechoty niemieckiej, 1200 kozaków rejestrowych  oraz 6 przestarzałych dział pod dowództwem syna Stefana, starosty nizińskiego. Młody Stefan Potocki miał lat 24 i żadnego doświadczenia wojskowego.

Faktycznymi dowódcami byli:

Jacek Szembek,herbu Szembek, komisarz wojsk zaporoskich

Stefan Czarnecki, porucznika husarii wojsk kwarcianych, który miał największe doświadczenie,

 

 

 

Stefan Czarnecki, obraz malowany przez Brodero Matthisena

 

Stefan Czarnecki,herbu Łodzia dotarł do uroczyska Żółte Wody i natychmiast został zaatakowany przez Kozaków Bohdana Chmielnickiego i Tatarów Tuhaj-beja /Arğın Doğan Toğay bey / Sojusz Tatarów i Chmielnickiego był zaskoczeniem nie tylko dla hetmana Wielkiego Mikołaja Potockiego ale i Króla Władysław IV Wazy.

 

Młody Potocki za namową Stefana Czarneckiego okopał się i zamierzał czekać na posiłki Ojca, oddalone o ca 200 kilometrów.

Tatarów było 12 tysięcy, czyli cztery razy więcej niż wojsk Polskich pod Stefanem  Potockim.

Moim zdaniem, Potocki Stefan powinien wycofać ie na Kryłów. Potocki powinien wiedzieć, , że Stanisław Krzeczowski zawsze wspomagał Chmiela, na dodatek był jego kumem

 

W dniu 1 maja 1648 roku, Kozacy i Tatarzy przypuścili szturm generalny. Mimo wielokrotnej przewagi, szturm się nie powiódł. Kozacy i Tatarzy szczelnie otoczyli polski obóz atakują bez przerwy dzień i noc.

W dniu 9 maja w okolicach twierdzy Kudak, zbudowanej na prawym wysokim brzegu Dniepru, poniżej Samary, w owym czasie dowodzonej przez Krzysztofa Grodzickiego herbu Lada, generała artylerii koronnej, kasztelana kamienieckiego,doszło do zdrady wojsk Kozaków rejestrowych pod Stanisławem Krzeczowskim, dowódcą kozackim i rotmistrzem husarskim.którzy przeszli na stronę Chmiela.Stanisławem  Górskim,Stanisławem  Wadowskim.

 

 

Stanisław /michał / Krzeczowski / herbu Radwan odmiana Kryczowski, hetman nakażny wojsk kozackich

 

W tym momencie los wojsk polskich był przesądzony. Na dodatek brakowało jedzenia i obroku dla koni

W dniu 14 maja po negocjacjach młodego Potockiego z hanem tatarskim Tuhaj-bejem, ten ostatni za cenę  armat zezwolił na wycofanie resztek wojsk polskich. W czasie wycofywania się wojsk polskich pod Kryłów, Polacy zostali ponownie zaatakowani.

Wycofując się z Zółtych Wód, młody Potocki z 3000 żołnierzy miał 400 .

Młody Stefan Potocki w wyniku odniesionych ran zmarł.

 

Polacy, hetman wielki Mikołaj Potocki nie docenił, umiejętności Bohdana Chmielnickiego, którego znał osobiście. Nie docenił możliwości tatarów krymskich. W zaistniałej sytuacji politycznej, Hetman i młody Potocki mógł liczyć na jedną chorągiew husarska w sile 120 ludzi, która przez osiemnaście dni stawiała opór 20 tysiacom Kozaków i Tatarów

 

Juliusz Kossak, Śmierć Stefana Potockiego nad Żółtymi Wodami

 

Autor monografii bitwy, Witold Biernacki.napisze:

Takiej klęski Rzeczpospolita nigdy od Tatarów i Kozaków nie doznała. Dramatyczne wieści nie dotarły do uszu króla Władysława IV, który zmarł 20 maja w Mereczu na Podlasiu tuż przed pogromem korsuńskim. Ukraina zaczęła odrywać się od Polski, a Chmielnicki stanął wobec dylematu, co począć ze zwycięstwem.

 

 

Kozacy czuli się Polakami, stawali dzielnie w obronie Ojczyzny, Rzeczypospolitej. To, że wyznawali prawosławie to zasługa Konstantynopola i Moskwy. Klęska Rzymu i Polskiego Kościoła.

Podobnie jest dziś !

 

Polska dyplomacja ,R. Sikorski, która / y / nie ma własnego zdania, bo chodzi na kolanach na przemian do Moskwy lub Berlina, dziś podobnie postępuje jak za królów elekcyjnych z dynastii szwedzkich Wazów.

Dziś prezydentem Ukrainy, jest Wiktor  Janukowycz, który głośno mówi o polskich korzeniach.

W co gra Unia Europejska, pani Merkel nie wiemy, Sikorski o ile kontaktuje się ze społeczeństwem to za pośrednictwem twittera, o którym połowa polskiego społeczństwa nie wie z czym to się je.

 

Wstyd i hańba, staliśmy się ubogim krewnym Europy, któremu każe się czekać na decyzje w czeladnej