Generał Antoni Chruściel, komendant ZWZ -AK

 opublikowano  16/06/2011 - 10:35.

http://blogmedia24.pl/node/49399

Sto szesnaście   lat temu w dniu 16 czerwca 1895 roku przyszedł na świat w małej wiosce Gniewczyce, Łańcuckie, gdzie ojciec Andrzej był Wójtem, przyszły faktyczny dowódca Powstania Warszawskiego ,

 

                                        Generał brygady Antoni Chrusciel, "Monter" 

 

 

 

Jak każdy Polak-Słowianin, bardzo szybko rozpoczął działalność konspiracyjną, by nasza Ojczyzna, Polska mogła odzyskać niepodległość. Nasi przodkowie wiedzieli, że nikt nam nie da wolności w postaci podarunku. Musieliśmy walczyć od zawsze z przeważającymi siłami zjednoczonych wrogów ze wszystkich stron.

W Gimnazjum w Jarosławiu już w 1912 roku wstępuje do Zarzewiaków, Zarzewie, to Organizacja Młodzieży Niepodległościowej , założona w 1909 roku w zaborze austriackim z inicjatywy działaczy tzw. frondy ND, Narodowej Demokracji,której głównym ideologiem był Roman Dmowski, NZR,Narodowy Związek Robotniczy i "Zet",Związku Młodzieży Polskiej, ZET, Konspiracyjnej Organizacji Polskiej Młodzieży Studenckiej we wszystkich zaborach. Organizacja powstała 14 stycznia 1887 w Krakowie, założona przez Zygmunta Balickiego, ideologa Narodowej Demokracji.

Członkowie ZET w większości wstąpili do Legionów Polskich, którym początek dała Pierwsza Kompania Kadrowa utworzona 3 sierpnia 1914 w Krakowie z inicjatywy Józefa Piłsudskiego. Następnie jest członkiem Polskich  Drużyn Strzeleckich, organizacji niepodległościowej, która powstała w 1911 roku,

Będąc członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich pod dowództwem ppor. Henryka Bigasta, wszedł  18 VIII 1914 roku w skład 42 PP Legionu  Wschodniego, utworzono w 1914 roku z inspiracji Naczelnego Komitetu Narodowego. Dowódcą Legionu Wschodniego był Generał Adam Pietraszkiewicz.

Legion Wschodni został rozwiązany w Rabce

Antoni Chruściel zostaje wcielony do Armii Austriackiej. Początkowo służy w 20 PP, Następnie 90 PP. W czasie służby w Armii Austriackiej jest słuchaczem Szkoły Oficerów Rezerwy X Korpusu w Bażinie. W dniu 25 X 1915 roku otrzymuje stopień st, Chorążego.I sierpnia 1916 roku awansowany do stopnia podporucznika.

Ze swoją kompania gromi , Ukraińców pod Chodorowem.

W dniu 4 grudnia 1918 roku w stopniu porucznika wstępuję jako ochotnik  do Wojska Polskiego. Pełni funkcje dowódcy 5 kompanii 14 PP. Za udział w walkach o niepodległość otrzymuje Order Virtuti Militari V klasy. W dniu 1 kwietnia 1920 roku awansuje do stopnia kapitana.

W dniu  26 I 1922 roku otrzymuje Krzyż Walecznych. 6 marca 1923 roku kończy kurs Oficerów w Szkole Podchorążych.

W dniu 6 września otrzymuje absolutorium na Uniwersytecie Lwowskim. Od 17 października służy w Korpusie Kadetów Nr 1 we Lwowie. W dniu 3 maja otrzymuje awans do stopnia majora. W 1931 roku kończy studia w Wyższej Szkole Wojennej. Zostaje wykładowcą w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Na stanowisku wykładowcy pozostaje do 1934 roku.

W dniu 1 stycznia 1932 roku awansowany do stopnia podpułkownika.

Brał udział w bitwie o Modlin. Po kapitulacji twierdzy, trafia do obozu w Działdowie. W końcu października zwolniony.

    Natychmiast rozpoczyna pracę w konspiracji. W 1940 r. znajduje się w Szeregach Związku Walki Zbrojnej Okręgu Warszawskiego. W maju 1941 roku zostaje mianowany Komendantem Okręgu Związku Walki Zbrojnej na Okręg Warszawa Miasto.Na tym stanowisku pozostaje do wybuchu Powstania Warszawskiego. W dniu 10 sierpnia 1942 roku rozkazem Naczelnego Wodza zostaje mianowany pułkownikiem.

Pod koniec 1942 roku na rozkaz Generała Brygady Stefana Roweckiego "Grota" przygotowuje plan pomocy Żydom uwięzionym w Getto. Nawiązuje kontakty z Żydowską Organizacją Bojową. Strony ustalają sprawę pomocy ŻOB przez Armie Krajową.

W dniu 31 lipca 1944 roku na odprawie w Kwaterze Dowódcy Armii Krajowej,na wniosek Pułkownika Antoniego Chruściela zapada decyzja o dacie Powstania Warszawskiego na 1 sierpnia 1944 roku godzina 17.

W dniu 14 września 1944 roku na rozkaz Naczelnego Wodza podniesiony do stopnia Generała Brygady. W rozkazie czytamy:

 

" Za wielkie doświadczenie i przykładne męstwo w walkach o Warszawę"

 

Od 20 września 1944 roku dowodzi Warszawskim Korpusem Armii Krajowej. Korpusowi podlegają trzy dywizje piechoty.

Rozkazem Naczelnego Wodza Generała broni Kazimierza Sosnkowskiego 11 VIII 1944 roku otrzymuje Order  Krzyża Złotego Virtuti Militari.

 

 

 

 

 

 

Po podpisaniu  zawieszenia broni w Ożarowie z niemieckim dowódcą SS-Obergruppenführer Erich von dem Bachem  3 października 1944 roku, w dniu 5 października opuszcza Warszawę Korpus Warszawski Armii Krajowej na czele z Generałem brygady Antonim Chruścielem.

Pierwotnie osadzony przez hitlerowców w obozie Langwasser koło Norymbergii.  5 stycznia 1945 roku przeniesiony do obozu Coldiz koło Lipska. W maju uwolniony przez Armie Amerykańską.

W Polsce , zaocznie, decyzją rady ministrów PRL w dniu 26 września 1946 roku zostaje pozbawiony obywatelstwa polskiego

Wyjeżdza do Wielkiej Brytanii, gdzie pełni funkcje między innymi zastępcy Szefa Sztabu Polskich Sił zbrojnych. W 1951 roku wyjeżdza do Stanów Zjednoczonych gdzie pełni funkcje delegata Organizacji Wolność i Niepodległość

Generał brygady Antoni Chruściel zmarł 30 listopada 1960 roku w Waszyngtonie.Pochowany na cmentarzu Mont Oliver. W 1970 roku zwłoki na wniosek rodziny przeniesiono do Pensylwanii, gdzie pochowano je ponownie na cmentarzu Docylewton. Docylewton, to amerykańska Częstochowa.

Przed  60 rocznicą wybuchu Powstania Warszawskiego, na wniosek Związku Powstańców Warszawskich, córki Pana Generała: Kazimiera Wanda, Jadwiga Zofia,

przywiozły trumny  z prochami rodziców.

 Po uroczystościach pogrzebowych w Bazylice Polowej Wojska Polskiego, Pan Generał Antoni Chruściel został pochowany w dniu 30 lipca  w Alei Zasłużonych Cmentarza Wojskowego na Powązkach.

Gazeta Polska:

 

"Trzy Krzyże Wojenne Virtuti Militari kl. V, IV i III, należące do dowódcy sił powstańczych gen. Antoniego Chruściela "Montera", przekazała Muzeum Powstania Warszawskiego jego córka Jadwiga. Generał Chruściel pierwszy Krzyż Wojenny Virtuti Militari kl. V otrzymał za udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku. Kolejnym klasy IV uhonorowano go za udział w kampanii wrześniowej 1939 roku. Trzecim (kl. III) został odznaczony za dowodzenie Powstaniem Warszawskim. Pamiątki zostały zdeponowane w stołecznym Muzeum Wojska Polskiego w lipcu 1995 roku przez kuzyna rodziny Chruścielów, Zbigniewa Niemca. Teraz decyzją Jadwigi Chruściel odznaczenia przekazano Muzeum Powstania Warszawskiego.
Córka gen. Chruściela podkreśliła, że dla niej te ordery, które poznawała, bawiąc się nimi na kolanach ojca, na zawsze pozostaną "pieczęcią żołnierskiej drogi". Jak zaznaczyła, przekazała je muzeum, by zachować te cenne pamiątki oraz by umożliwić zwłaszcza ludziom młodym zapoznanie się z tymi świadectwami historii naszego kraju"

 

Odznaczenia pana Generała "Montera"

 

Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari (5 czerwca 1947)

Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari (28 września 1939)

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1921, nr 2371)

Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie 2 sierpnia 2009)

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Krzyż Niepodległości

Krzyż Walecznych – czterokrotnie (1922 i 28 września 1944)

Złoty Krzyż Zasługi

Krzyż Armii Krajowej

Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921

Złoty Medal Waleczności

Brązowy Medal Waleczności – dwukrotnie

Médaille de Izere Belgia

Krzyż Karola (Belgia)

 

 

 

 

Warszawskie Powązki

 

 

Wodzu, Panie Generale.  Wieczna cześć i chwała Panu i Pana podopiecznym żołnierzom Armii Krajowej, harcerzom z Szarych Szeregów