Szarża pod Rokitną, Rotmistrz Zbigniew Dunin-Wąsowicz

 opublikowano  14/06/2014 - 11:10.

http://blogmedia24.pl/node/67981

 

                                                 

 W dniu 13 czerwca 1915 roku zginął rotmistrz Legionów Polskich, Zbigniew Dymitr Dunin Wąsowicz herbu Łabędź, prowadząc szarże ułanów 2 szwadronu  II Brygady Legionów Polskich*  pod Rokitną koło Rarańczy w rejonie Czerniowiec na granicy Bukowiny i Besarabii  na dobrze umocowane pozycje rosyjskie.

Bezmyślny rozkaz do ataku wydał  austriacki dowódca II Brygady płk.Ferdynand Küttner  wraz ze swoim szefem sztabu kpt. Vagasem. Rozkaz  szarży ułanów na umocnione rosyjskie okopy był szaleńczy, tym bardziej, że z punktu widzenia sztuki wojennej, nieuzasadniony.Więcej bezmyślny

Rozkaz wydał Polakom, austriacki dowódca.

 

 

 

                                                 

 

 

 

Wojciech  Kossak, Dunin Wąsowicz w szarży pod Rokitnem

 

 

Jego śmierć opisał uczestnik szarży Stanisław Rostworowski*:

 

 

 

Rotmistrz krzyknął: Zdawajsia! i stała się rzecz nieoczekiwana. Ci ukryci w głębokim okopie sołdaci rosyjscy, których ułani nawet szablą dosięgnąć nie mogli, zdrętwieli na widok pędzących, ręce wznieśli do góry i o zmiłowanie prosili.
Okop był zdobyty. Ale z lewej i prawej flanki ogień nie zesłabł: owszem. wzmógł się jeszcze.
Padła "Hochla" pod rotmistrzem, chcieli go ratować – dał znak ręką, by jechali dalej, z rewolwerem w ręku zerwał się, strzelił kilkakrotnie wzdłuż okopu, ale wnet się zachwiał, słaniając się przeszedł kilkanaście kroków i upadł z przestrzelonym bokiem. Krew musiała gwałtownie uchodzić, osłabł – i usnął na wieki.

W Dzienniku z kampanii rosyjskiej” August Konstanty Ksawery Edmund Antoni Jan Stanisław Ignacy hrabia  Krasicki herbu Rogala  * pisze:

 

 

 

 

 

 

 

 

Rotmistrz August Konstanty Ksawery Edmund Antoni Jan Stanisław Ignacy hrabia  Krasicki herbu Rogala 

 

Mimo olbrzymiej brawury i znajomości sztuki wojennej, szarża nie przyniosła oczekiwanych rezultatów. Szarży nie ubespieczała artyleria. Obok rotmistrza Zbigniewa Dunina Wąsowicza zginęli por. kawalerii Legionów, Roman Prawdzic Włodek, zast. komendanta dywizjonu

 porucznik inżynier Jerzy Topór-Kisielnicki, komendant 2 szwadron.

 

 

 

 porucznik inżynier Jerzy Topór-Kisielnicki, komendant 2 szwadronu

 

 

Druga Brygada Legionów Polskich, drugi od prawej ppor. Jerzy-Topór Kisielnicki

 

Poległo 18 ułanów,  27 odniosło rany, 2 zaginęło, 6 dosta

ło się do niewoli, a tylko 9 wyszło z walki bez szwanku.

W dniu 15 czerwca 1915 roku odbył się na maleńkim bezimiennym wojskowym  cmentarzu w Rarańczy uroczysty pogrzeb Dunin-Wąsowicza i jego żołnierzy . Na grobie rotmistrza złożono ułańskie czako i złamaną szablę. Odśpiewano "Boże cos Polskę"

Uroczystości żałobne odprawiał Ks. proboszcz,  ppłk Józef Panaś, obrońca Lwowa.

 

 

Uroczystości pogrzebowe w Rarańczy, pogrzeb uczeestniów szarży

 

 

Ksiądz, superior, podpułkownik Józef Panaś, zamordoany w Katyniu

 

 

Kapelan 3 Pułku Piechoty Legionów Polskich. Od sierpnia 1915 r. szef referatu spraw duszpasterskich Komendy Legionów. Od grudnia 1916 r. superior polowy przy Komendzie Legionów. Po bitwie pod Rarańczą w 1918 r. internowany na Węgrzech

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Pułkownik Józef Haller. W czasie wojny początkowo dowodził I i IV batalionem 3 Pułku Piechoty Legionów Polskich, a od października do kwietnia 1915 r. 3 Pułkiem Piechoty. Dowódca II Brygady Legionów Polskich od 13 lipca 1916 r. do lutego 1918 r.

 

 

Żołnierze II Brygady Legionów

 

II Brygada Legionów

Odznaka IIBrygady Legionów

 

 

Rokitno,  pułkownik Zygmunt Zieliński dekoruje ułanów po ataku.

 

 

Generał Zygmunt Zieliński

 

 

 

Grobowiec rodzinny gen. Zielińskiego na Rakowicach / Cmentarz Rakowicki/

 

Odsłonięcie Pomnika poległych w szaray pod Rokitną, w Krakowie na cmentarzu Rakowickim w 1926 r.

 

 

Pomnik Rokitniańczyków – ofiar szarży ułańskiej pod Rokitną w 1915 r., Cmentarz Rakowicki, Kraków, 7 maja 2010

 

W uroczystościach żałobnych wzięli udział Marszałek Józef Piłsudski i arcybiskup / biskup / Adam Stefan, książe  Sapiecha herbu Lis

 Ułanów pochowano w zbiorowej mogile, a na nagrobku umieszczono napis: 

Rotmistrz Zbigniew Wąsowicz, pośmiertnie wraz innymi uczestnikami szarzy został udekorowany przez Pana Marszałka Orderem Virtuti Militari

 

Błyskawice ich szabel
   były jutrzenką wolności
   Widziały Ich i śnieżne szczyty Karpat
   i srebrzyste wody Cisy
   i bystre fale Czeremoszu
   i lasy bukowińskie ich widziały
   i brzegi Prutu
   o błonia naddniestrzańskie
   i besarabskie stepy.
   Padli na polach Rokitny.
   Ku największej Polski chwale

                                                           

 

 

Zbigniew Dymitr Dunin Wąsowicz pochodził z bardzo starego i bogatego  rodu szlacheckiego, pieczętującego się herbem Łabędź. Był potomkiem  palatyna Bolesława Krzywoustego.

 Był synem Bolesława Dunin Wąsowicza, szambelana dworu,  oficera Cesarskiej i Królewskiej Armii, Armii Monarchii Austro-Węgierskiej i  baronówny von Muller

Praprawnukiem, szwoleżera Mikołaja Dunin Wąsowicza, uczestnika bitwy w wwozie pod Somosierrą.

Urodził się w rodzinnym majątku Brzeżany na Podolu nad rzeką Złota Lipa, dziś Ukraina.

Po ukończeniu szkoły Korpusu Kadetów w Łobzowie, został zawodowym żołnierzem, oficerem Cesarskiej, Królewskiej Armii.

W 1912 roku zrezygnował ze służby w wojsku Austriackim. Związał się z ruchem strzeleckim. W Brzeżanach został kierownikiem wyszkolenia strzelców.

Następnie wyjechał do Lwowa, później Krakowa gdzie 11 sierpnia został dowódcą Sokołów Konnych związanych z Józefem Piłsudskim.

Po połączeniu z oddziałem pułkownika Władysława  Zygmunta Beliny -Prażmowskieg wrócił do Krakowa, gdzie z Rozkazu Józefa Piłsudskiego organizował kolejne oddziały kawalerii Legionów Polskich.

Po bitwie pod Cudnowem został mianowany rotmistrzem.

 

Nasz Wąsowicz chłop morowy,
   Zbił moskali w Cucyłowej,
   Z pistoletu w środku drogi,
   Celnie prażył dzikie wrogi,
   Przy nim jego szwadron drugi,
   Wrażej krwi przelewał strugi...

          

Józef Piłsudski mianował go dowódcą  II  szwadronu  kawalerii Legionów Polskich II Brygady Legionów. Drugi szwadron liczył około 100  kawalerzystów rozlokowanych w podkrakowskich Przegorzałach.

Czerwone Maki na Monte Cassino

 

Runęli przez ogień straceńcy!
Niejeden z nich dostał i padł...
Jak ci z Somosierry szaleńcy,
Jak ci spod Rokitny sprzed lat.

 

 

*Stanisław Janusz Rostworowski herbu Nałęcz, ps. Prawdzic, Odra. Żołnierz Legionów Polskich, Wojska Polskiego i Armii Krajowej, generał brygady, pisarz. Zamordowany przez gestapo z 11 na 12 sierpnia 1944 roku w Krakowie,   siedzibie policji przy ul. Pomorskiej. Mordu dokonał osobiście SS-Obersturmführer Heinrich Hamann.

W czasie szarży pod Rokitnem, arystokrata Stanisław Janusz Rostworowski, był w III plutonie tylko komendantem wachmistrz /komendant bocznego patrolu /

*August Konstanty Ksawery Edmund Antoni Jan Stanisław Ignacy Krasicki - hrabia herbu Rogala, żołnierz Legionów, Bitwy Warszawskiej, Rotmistrz. Pamiętnikarz, pisarz, badacz

*W Drugim  Szwadronie Ułanów Polskich  II Brygady Legionów Polskich, służył dziadek, naszego Blogera, doktora filozofii, Jerzego Bukowskiego, po prostu Sowińca,

Dziadek Pana Jerzego Bukowkiego "Sowińca", po  wojnie w 1920 roku słuzył w 14 pułku ułanów jazłowieckich ("Hej, dziewczyny, w górę kiecki, jedzie ułan jazłowiecki", a następnie służył jeszcze krótko w krakowskim 8 pułku ułanów Księcia Józefa ("Krzywa rączka, krzywa nózia - to ułani Księcia Józia).

 

Uczestnicy szarzy pod Rikitną

 

 

Uczestnicy szarzy pod Rikitną

 

1. Zbigniew Dunin-Wąsowicz, rotmistż, komendant II dywizjonu – † poległ
2. Jeży Topur-Kisielnicki, porucznik, komendant 2 szwadronu – † poległ
3. Roman Prawdzic-Włodek, porucznik, zast. komendanta dywizjonu – † poległ
4. Marian Fąfara, porucznik, oficer prowiantowy – ranny
5. Tadeusz Adamski (ułan), wahmistż szwadronowy – zginął
6. Władysław Nowakowski, wahmistż służbowy – zginął

I pluton

 

7. Stanisław Sokołowski, komendant wahmistż – ranny
8. Karol Karasiński, kapral – † poległ
9. Juzef Szperber[4], kapral – ranny
10. Stanisław Eizerman, kapral (na bocznym patrolu) – ranny
11. Mihał Majda, ułan – † poległ
12. Antoni Zwatshe, ułan – † poległ
13. Jan Metshke[5], ułan – ranny, w niewoli, potem odbity
14. Kazimież Prokop, ułan – ranny, w niewoli
15. Juzef Krawczyński[6], ułan – ranny
16. Antoni Rothkeel, ułan – ranny
17. Stanisław Kamiński, ułan – ranny
18. Juzef Sala, ułan – ranny
19. Jan Beresz, ułan – ranny
20. Tadeusz Wojciehowski, ułan (na bocznym patrolu) – ranny
21. Jan Bylica, ułan – koń raniony

II pluton

 

22. Zygmunt Jagrym-Maleszewski, komendant wahmistż – ranny, w niewoli, po amputacji nogi wymieniony jako inwalida
23. Mieczysław Chwalibug[7], kapral – ranny, w niewoli
24. Tadeusz Brincken[8], kapral – ranny
25. Stefan Liszko[9], kapral – koń pod nim padł
26. Bronisław Łuszczewski, ułan – † poległ
27. Eugeniusz Potok-Łada, ułan – † poległ
28. Stanisław Kułakowski, ułan – ranny
29. Edward Ściborowski, ułan – ranny
30. Jeży Kuszel, ułan
31. Jan Chwalibug[10], ułan
32. Tadeusz Łękawski, ułan
33. Stanisław Wołoszyn, ułan
34. Stanisław Piątkowski, ułan – koń padł
35. Władysław Lipczyk, ułan
36. Tadeusz Olhowa, ułan

III pluton

 

37. Stanisław Rostworowski, komendant wahmistż (komendant bocznego patrolu)
38. Jeży Bolesław Świdziński, plutonowy – kontuzjowany, koń padł
39. Karol Kżysztof Bokalski, kapral – ranny
40. Stanisław Grekowicz, kapral – koń ranny
41. Jeży Oskierka, kapral – koń padł
42. Władysław Turski, kapral – koń padł
43. Bolesław Kubik, ułan – † poległ
44. Jeży Rakowski, ułan – † poległ
45. Tadeusz Rawski-Starczewski, ułan – † poległ
46. Władysław Tworkowski, ułan – † poległ
47. Mikołaj Szysz, ułan – † poległ
48. Władysław Ścibor-Sierhiejewicz[11], ułan – † zmarł z ran w niewoli
49. Stanisław Szczepan, patrolowy – ranny
50. Wojcieh Mazur, ułan – ranny
51. Jan Raszowski, ułan
52. Stanisław Rużyc, ułan
53. Stanisław Tylicki, ułan – koń padł
54. Jan Szymański, ułan -koń padł
55. Karol Dobżański, kapral (na bocznym patrolu)
56. Stanisław Wiącek
IV pluton

 

57. Bolesław Dunin-Wąsowicz, komendant wahmistż – kontuzjowany
58. Juzef Stembarth[12], kapral – ranny
59. Emil Garbaczewski, patrolowy – ranny, w niewoli
60. Bazyli Janiszyn, ułan – † zmarł z ran
61. Mihał Firlit, ułan – ranny
62. Antoni Łabędzki[13], ułan – ranny w niewoli
63. Andżej Jakubowicz, ułan – ranny w niewoli, potem odbity
64. Roman Senowski, ułan – ranny
65. Jan Stahura, ułan – ranny
66. Piotr Gżegorczyk, ułan – † poległ
67. Tadeusz Polański, ułan – koń padł
68. Piotr Skawiński, ułan
69. Adolf Zamoyski, ułan
70. Stanisław Lubicz, wahmistż tytularny (na bocznym patrolu)
71. Adam Kossowski[14], kapral (na bocznym patrolu)
72. Hieronim Sługocki, ułan (na bocznym patrolu)